Nhân đây, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Patrick Chung – TGĐ công ty Lee & Man Việt Nam – một trong những doanh nghiệp giấy vốn ngoại lớn nhất Việt Nam đang chủ trương phát triển theo mô hình KTTH. Đại diện Lee & Man Việt Nam đã có những chia sẻ xoay quanh chủ đề này dưới góc nhìn từ một doanh nghiệp sản xuất.

Chào ông! Ông có thể chia sẻ quan điểm của mình về KTTH cũng như sự phát triển của mô hình này trên thế giới và Việt Nam?

Rác thải, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, tài nguyên cạn kiệt là thách thức chung của toàn nhân loại. KTTH được đánh giá là giải pháp có thể giúp các nước thích nghi và tiến bước theo cách thân thiện với môi trường.

Mô hình KTTH chú trọng vào việc quản lý, tái tạo tài nguyên theo một vòng khép kín nhằm tránh tạo ra phế thải. Do đó, thế giới từ lâu rất quan tâm phát triển mô hình này, đặc biệt tại các quốc gia phát triển. Điển hình như tại Thuỵ Điển, có đến 99% lượng rác thải được tái sử dụng. Không chỉ nằm ở chính sách quốc gia, ngày càng nhiều các công ty sản xuất lớn trên thế giới có sáng kiến áp dụng mô hình sản xuất này trong sản xuất.

Ví dụ tập đoàn Schneider Electric chủ trương sử dụng các vật liệu có thể tái chế trong các sản phẩm của mình; kéo dài tuổi thọ của sản phẩm bằng cách cho thuê và trả tiền mỗi lần sử dụng; đồng thời có kế hoạch thu mua lại sản phẩm sau khi dùng vào chuỗi cung ứng của mình. Hay công ty Lehigh Technologies của Mỹ biến lốp xe cũ và các chất thải cao su thành bột cao su vi hạt (MRP) có thể dùng làm lốp xe, sản xuất đồ nhựa, nhựa đường, vật liệu xây dựng

Không nằm ngoài xu thế thế giới, nền kinh tế Việt Nam cũng đang dần dịch chuyển theo xu hướng KTTH. Thời gian qua, Chính phủ đã có những ưu đãi về thuế, hỗ trợ vốn, đất đai để xây dựng cơ sở tái chế chất thải. Việt Nam ưu tiên hướng tới nền KTTH trong lĩnh vực công nghiệp gồm tái chế, tái sử dụng chất thải công nghiệp làm nguyên liệu cho sản xuất xi măng, vật liệu xây dựng, sản xuất giấy… Đặc biệt, Luật Bảo vệ môi trường đã khuyến khích thu hồi, xử lý và tái chế rác thải sau sản xuất…

Ông đánh giá như thế nào về vai trò của chính doanh nghiệp mình trong việc thúc đẩy sự phát triển KTTH tại Việt Nam?

Ngoài chính sách từ nhà nước, doanh nghiệp là nhân tố quan trọng để phát triển KTTH. Đặc biệt là với các doanh nghiệp trong ngành giấy – ngành sản xuất quan trọng đang có đóng góp không nhỏ vào tổng giá trị GDP của cả nước. Là một trong những doanh nghiệp giấy lớn nhất Việt Nam, Lee & Man tin rằng, việc thực hiện tốt mô hình này không chỉ giúp thúc đẩy ngành giấy phát triển theo hướng xanh, sạch mà còn ảnh hưởng tích cực đến các ngành sản xuất khác. Chúng tôi luôn có mong muốn trở thành một trong những doanh nghiệp “đầu tàu” phát triển mô hình KTTH tại Việt Nam.

Mô hình KTTH được “cụ thể hoá” như thế nào trong quy trình sản xuất của Lee & Man, thưa ông?

Chúng tôi chủ trương xây dựng Lee & Man như một mô hình thu nhỏ của KTTH. Trong đó, có đến 95% nguyên liệu đầu vào để sản xuất là từ giấy phế liệu và phế thải trong quá trình sản xuất cũng được chúng tôi tận dụng lại hoặc cung ứng cho các doanh nghiệp khác.

Việc sử dụng phần lớn nguồn nguyên liệu là giấy tái chế thay vì gỗ để sản xuất giấy bao bì cao cấp phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu đã giúp giảm được 74% lượng khí thải và 35% nước thải so với sản xuất giấy từ bột nguyên. Qua đó, trung bình góp phần giúp giảm khai thác hơn 24 triệu cây xanh, tiết kiệm khoảng 45,5 triệu m3 nước và khoảng gần 6 tỷ Kwh năng lượng điện.

Bên trong nhà máy sản xuất giấy quy mô lớn Lee & Man.

Các loại chất thải rắn thải ra trong quá trình sàng lọc giấy phế liệu sẽ được cung cấp lại cho các doanh nghiệp tái chế nhựa, kim loại… Nếu chúng tôi không tự phân loại hay xử lý được thì phải thuê một đơn vị trung gian. Hiện tại, Lee & Man đang thuê công ty Phúc Thiên Long để giúp tách nhựa, gỗ, nước ra từ chất thải. Thành phẩm nhựa tái chế sẽ được dùng để làm giày dép hoặc các sản phẩm tiêu dùng từ nhựa khác.

Nếu không sử dụng được các chất phế thải này nữa thì chúng tôi sẽ xử lý đốt và “phụ phẩm” của nó lại được tái sử dụng. Ví dụ như hiện nay, INSEE dùng bụi tro bay từ Lee & Man để tạo xi măng hoặc công ty khác sẽ sử dụng tro xỉ để sản xuất gạch không nung/làm vật liệu xây dựng.

Việc đầu tư sản xuất theo mô hình KTTH có quá tốn kém không, thưa ông?

Tôi nghĩ là có nhưng bất cứ sự đầu tư nào cho môi trường cũng đều cần thiết và đáng giá. Lee & Man Việt Nam đã đầu tư hơn 650 triệu đô la Mỹ cho dây chuyền sản xuất giấy bao bì hiện đại nhất thế giới từ những nhà cung cấp thiết bị sản xuất giấy hàng đầu như Cộng hòa Áo, Thuỵ Điển, Mỹ, Đức,… Mỗi năm, công ty cũng chi hàng triệu đô la Mỹ cho công tác xử lý chất thải, bao gồm nước thải sản xuất, sinh hoạt, chất thải rắn, khử ồn, khử mùi…

Cụ thể, trong năm 2018, Lee & Man đã dành 300.000 USD chỉ cho riêng hạng mục khử mùi ở nhà máy xử lý nước thải, 1,1 triệu USD dành cho trang thiết bị. Trong năm nay tiếp tục nhập một đợt máy mới trị giá 865.000 USD và chi phí xây dựng nhà máy xử lý nước thải hơn 288.000 USD.

Điều gì thúc đẩy Lee & Man phát triển theo mô hình KTTH trong khi tại Việt Nam, mô hình này vẫn chưa thật sự bắt kịp với thế giới?

Vì môi trường là một trong những mối quan tâm hàng đầu và chúng tôi mong muốn theo đuổi mục tiêu phát triển bền vững. Nói cách khác, chúng tôi muốn phát triển và lan toả mô hình KTTH theo xu hướng của thế giới. Điều này cũng phù hợp với Quy hoạch phát triển ngành giấy ở Việt Nam đến năm 2020, có xét đến năm 2025 của Việt Nam.

Toàn cảnh hồ sinh học của nhà máy giấy Lee & Man.

Chính các doanh nghiệp nên hiểu rằng, KTTH không phải là một “áp lực” mà là cơ hội của chính mình, trước hết là giúp doanh nghiệp giảm thiểu bớt các rủi ro đến từ việc khan hiếm nguyên liệu và biến động giá tài nguyên.

Là một trong những doanh nghiệp giấy vốn ngoại lớn nhất Việt Nam, chắc chắn, xu hướng phát triển của Lee & Man sẽ tác động tích cực đến các doanh nghiệp giấy khác. Do đó, chúng tôi càng phải làm tốt vai trò của mình trước tiên, đồng thời phấn đấu để trở thành đòn bẩy của nền KTTH tại Việt Nam. Ngoài việc tiếp tục tối ưu hóa dây chuyền sản xuất, xử lý thải, chúng tôi cũng sẽ tích cực tìm kiếm thêm đối tác để có thể tái sử dụng nguồn rác thải đến mức tối đa. Chúng tôi cũng sẽ luôn đồng hành cùng các cơ quan, hiệp hội ở Việt Nam như VBCSD, VCCI, VPPA… để cùng thúc đẩy sự phát triển của ngành giấy theo hướng xanh, sạch, bền vững.

Xin cám ơn ông vì những chia sẻ!